Báo Tuổi Trẻ số ra thứ Bảy, ngày 12/7/2008, trong bài "Chuyện thường ngày: Giải cứu hoa hậu!" có đoạn: "Trời ạ, da thịt nõn nường của các người đẹp mà gặp thứ chất thải...."

Rất nhiều từ điển hiện nay đã giải thích nghĩa của từ "nõn nường" tương đương với "nõn nà" (Từ điển tiếng Việt 1994, trung tâm từ điển học - Nhà xuất bản Giáo dục, trang 712).

Nhưng bản chất của "nõn-nường" (cũng nói "nõ-nường") là gì?

Tục truyền rằng ở làng La (Hà Đông), vào ngày rã đám, dân làng tổ chức một ngày rước rất long trọng rồi đến một giờ nhất định tắt đèn đi để cho ông già, bà cả và thanh niên, thiếu nữ thả cửa sờ soạng nhau. Hồi gần đây, những làng như Khúc Lạc (Phú Thọ) và Di Hậu (Hưng Hóa) giữ tục “rước cái nõn nường” trong những ngày tết cũng là nằm ở trong tinh thần khuyến khích đoàn kết, cầu nguyện cho sinh sản tăng gia, phồn thịnh.

Theo mấy cố lão ở Phú Thọ còn sống hiện nay thì vào một ngày tốt lành đầu năm – không nhất định ngày nào – các bậc đàn anh trong làng tổ chức một cuộc lễ nõn nường hết sức long trọng. Ta thường nói “ba mươi sáu cái nõn nường” - Thành ngữ ấy do ở đây ra.

Nõn là bộ phận sinh dục của đàn ông, nường là bộ phận sinh dục của đàn bà. Trong cuộc lễ, dân làng để nõn và nường làm bằng gỗ lên kiệu rước, có nam đồng quan và nữ đồng quan đi giật lùi trước kiệu vừa đi vừa hát “Ba mươi sáu cái nõn nường; Cái để đầu giường, cái để đầu tay.” Cuối cùng, các vị chủ tế tung nõn nường lên trên trời, trai gái đổ xô ra cưởp, gái mà được cái nõn, trai mà được cái nường thì may mắn vô cùng và nếu có sự gì trục trặc hay không tổ chức được buổi rước vì nguyên nhân gì đó thì cả làng lo sợ vì có nhiều phần chắc chắn là năm ấy không may mắn.

Hoặc theo "Băm sáu cái nõn nường Xuân Hương" của Nguyễn Tuân thì "Xin phép được chép ra đây một đoạn của Từ điển tiếng Việt của nhóm Văn Tân về 'nõn nường': 'Từ chỉ vật làm bằng gỗ, tượng trưng dương vật (nõn) và âm hộ (nường) do nhân dân ở miền Dị Nậu và Khúc Lạc (Phú Thọ) xưa làm ra để rước thần. Khi rước, những người khiêng kiệu vừa đi vừa hát 'Ba mươi sáu cái nõn nường, cái để đầu gường, cái để đầu tay.' Khi kiệu đến chỗ thờ thần, người ta tung nõn và nường cho mọi người cướp, con trai cướp được nường, con gái cướp được nõn là điềm tốt. Ba mươi sáu cái nõn nường, thành ngữ dùng để nói mỉa những người đòi hỏi những điều quá đáng.

Nhã Thụy